IDEA DZIAŁANIA
Gazodiesel to nic innego jak sposób na obniżenie kosztów paliwa, poprzez zastąpienie części spalanej, drogiej ropy, znacznie tańszym gazem. System działa w ten sposób, że do układu dolotowego silnika (zwykle jeszcze przed turbiną) podawana jest niewielka dawka LPG. W ten sposób wykorzystuje się wysoki współczynnik nadmiaru powietrza w silniku wysokoprężnym, który pozwala na efektywne spalenie się tańszego LPG. Dodatkową korzyścią jest z tego, że do cylindra dostaje się wymieszane z gazem powietrze, które wraz z olejem napędowym tworzy bardziej jednorodny ładunek paliwa. W efekcie spalanie w silniku o zapłonie samoczynnym jest dokładniejsze, wzrasta sprawność silnika, a tym samym jego moc i moment obrotowy oraz dopalane są cząstki stałe, co ogranicza efekt dymienia z rury wydechowej. Mniejsza w porównaniu z „klasycznym” dieslem jest także emisja tlenków azotu i dwutlenku węgla. Przede wszystkim jednak ograniczone zostają koszty paliwa. Są jednak sytuacje gdy paliwa gazowe nie jest podawane. Dzieje się tak przede wszystkim na wolnych obrotach. Wtedy silnik spala tylko olej napędowy. Istotne jest to, że montaż instalacji gazowej nie wymaga ingerencji w konstrukcję silnika, układ wtryskowy czy elektronikę sterującą. Wszystkie elementy systemu są „dokładane”. Możliwy jest także demontaż instalacji i powrót do zasilania jednopaliwowego.
ELEMENTY DZIAŁANIA
Instalacja gazodiesla zbliżona jest do klasycznych systemów sekwencyjnego wtrysku gazu znanych z silników benzynowych aut osobowych. Na przykładzie instalacji STAL DIESEL i kompletacji polecanej przez producenta, wyróżnić można elementy wspólne dla instalacji gazowych do silników benzynowych i wysokoprężnych. Są to: reduktor-parownik, wtryskiwacze gazu, komputer sterujący, filtry gazu, czujnik ciśnienia gazu i temperatury, przełącznik LPG – ON oraz wiązka elektryczna łącząca wszystkie podzespoły. W samochodach dostawczych i ciężarowych, podobny może być zbiornik LPG wraz z osprzętem czyli wielozaworem. Montuje się go np. w ładowni, przy podłużnicy ramy, za kabiną lub nawet pomiędzy podłużnicami. Wszędzie tam gdzie jest to najwygodniejsze. Dotychczasowe doświadczenia nakazują w ciężarówkach montaż dwóch zaworów tankowania po obu stronach wozu, ze względu na ograniczenia w dojeździe do dystrybutorów.
OCHRONA SILNIKA
Konstruktorzy instalacji gazodiesla muszą oczywiście zabezpieczyć silnik w przypadku awarii systemu gazowego. Każda nieprawidłowość w pracy instalacji LPG powoduje jej wyłączenie. Każdy wzrost temperatury spalin, świadczący o zbyt bogatej mieszance czy podwyższenie ciśnienia podawanego gazu lub niewłaściwa temperatura gazu, powodują wyłączenie instalacji i przejście w tryb jazdy tylko na gazie. Chroni to przed uszkodzeniem przede wszystkim turbinę. Równie niepożądanym objawem jest spalanie stukowe, które wychwytuje stosowny czujnik montowany na bloku silnika. Kontrolowany jest także skład mieszanki przez fabryczną lub (jeśli auto jej nie ma) montowaną dodatkowo sondę lambda. Nie ma też obawy o powstanie pożaru, bowiem mieszanka paliwowo-powietrzna, która powstaje w kolektorze dolotowym (nawet przed turbiną) jest uboga i ma skład poniżej progu palności. I rzecz najważniej-sza: w przypadku zderzenia i rozszczelnienia instalacji LPG, reaguje czujnik ciśnienia gazu. Wychwytuje spadek ciśnienia i przełącza się na ropę, zamykając elektrozawory przy zbiorniku oraz reduktorze. Zapobiega to niekontrolowane-mu wyciekowi gazu płynnego.
ZASTOSOWANIE
Systemy gazodiesla najlepiej sprawdzą się tam, gdzie paliwożerny silnik pracuje pod stałym obciążeniem. Największe oszczędności zaobserwować można w transporcie międzynarodowym, agregatach prądotwórczych, maszynach budowlanych czy rolniczych. Tutaj oszczędności sięgnąć mogą nawet dwudziestu paru procent. Mniej zadowoleni będą ci, którzy poruszają się po mieście, nieustannie zatrzymują się i ruszają. Taki charakter pracy silnika powoduje, że oszczędności są niższe.
OSZCZĘDNOŚCI
Procenta zastąpienia drogiej ropy, tańszym LPG jest różny, zależny od auta, stylu jazdy i przede wszystkim rodzaju wykonywanej pracy. Można przyjąć, źe w lokalnej dystrybucji może to być 10-15%, zaś w transporcie dalekobieżnym, nawet 30%. Oznacza to, że np. ciągnik siodłowy, który spala 30 litrów ON, podczas jazdy na LPG, spalać będzie ok. 20 litrów ON i 10-12 litrów LPG. Oszczędności sięgać będą zatem równowartości ok. 5 litrów ropy.
FORMALNOŚCI
Montując instalację gazodiesla, trzeba spełnić pewne formalności: w ciągu 30 dni od montażu, uzyskać wpis do dowodu rejestracyjnego, przechodzić coroczne przeglądy (płacąc za to dodatkowo ok. 60 zł) i pilnować tzw. paszportu zbiornika LPG, bez którego przegląd nie zostanie przeprowadzony.
Tekst i Foto: Wojciech Mackiewicz
